Badania były częścią projektu „Inwentaryzacja średniowiecznych obiektów obronnych na terenie powiatu śremskiego”. Ich celem było określenie lokalizacji i charakteru dawnych struktur obronnych. Początkowo naukowcy analizowali mapy satelitarne korzystając z technologii lidar, która pozwala na wykrycie struktur ukrytych pod powierzchnią ziemi. Szczególną uwagę zwrócono na nietypową formację terenową – kopiec o wyraźnie sztucznym charakterze.

Mamy do czynienia z grodziskiem późnośredniowiecznym. Wszystko wskazuje na to, że z siedzibą rycerską. To jest kopiec, no i na szczycie, ten szczyt mamy tak ścięty i na tym szczycie były zabudowania tego rycerstwa, które tam mieszkało. Może nawet tam była wieża rycerska, na przykład drewniana, ale to są na razie czyste hipotezy. No to podstawa tego kopca to jest, o ile pamiętam dobrze, szerokość kilkudziesięciu metrów i długość również tam około 64 metrów długości.

– wyjaśnia dr Radosław Franczak z Muzeum Śremskiego

Pierwsze próby eksploracji terenu rozpoczęły się już w 2022 roku. Początkowo przeprowadzone oględziny z wykorzystaniem wykrywaczy metali nie dawały nadziei na znaczące odkrycia. Wszystko zmieniło się niedawno, kiedy przeprowadzone zostały odwierty przy pomocy świdra ręcznego.

No i okazało się, że mamy tutaj warstwę kulturową do nawet dwóch metrów w niektórych miejscach. Warstwa kulturowa, czyli efekt działalności człowieka, czyli w tym przypadku była taka bardzo ciemna ziemia. I przy okazji jeszcze udało się świdrem wyciągnąć fragmenty ceramiki, tak zwane skorupy. I to są fragmenty ceramiki późnośredniowiecznej, dlatego mamy gdzieś tutaj ten dowód, że nasze przypuszczenia co do tego miejsca, do tego obiektu są słuszne.

– dodaje historyk

Odkrycie to ma ogromne znaczenie, gdyż dowodzi, że w okolicach Śremu mogło funkcjonować kilka tego typu osad, a nie tylko jeden znany gród – czyli tzw. górki żydowskie.

Do tej pory, jak sobie spojrzymy do literatury, to mowa była na terenie powiatu śremskiego, może o tam trzech czy czterech grodach. Na terenie gminy to mowa była chyba o jednym, ten który jest powszechnie znany na terenie, tam gdzie był cmentarz żydowski, czyli te Górki Żydowskie kiedyś zwane. Teraz jak jedziemy na Poznań od Śremu, to każdy praktycznie przejeżdża przez to grodzisko z okresu wczesnośredniowiecznego. A tutaj mamy kolejne i pragnę zaznaczyć, że kiedyś tam gdzie wioska to zazwyczaj mógł być też właśnie Gród Stożkowaty, gdzie rycerz zamieszkiwał razem ze swoją rodziną.

– mówi Franczak

Badania archeologiczne w Psarskiem pokazują, jak wiele tajemnic skrywa jeszcze ziemia śremska. Odkrycie śladów osady rycerskiej pozwala lepiej zrozumieć strategię obronną regionu. Naukowcy zapowiadają kontynuację badań, które mogą dostarczyć jeszcze więcej informacji o przeszłości regionu.