Zbrodnia wojenna na 12 mieszkańcach Śremu i okolic

poniedziałek, 10 listopada 2025, 11:36

Co roku w dzień egzekucji pod pomnikiem rozstrzelanych Synów Ziemi Śremskiej w Zbrudzewie odbywają się uroczystości upamiętniające ofiary zbrodni.

Październik i listopad 1939 roku był czasem nasilenia akcji mającej na celu zastraszyć i pognębić polskie społeczeństwo. Dokonywano więc systematycznych egzekucji w wielu miastach Wielkopolski. W dniu 20 października miała miejsce egzekucja na rynku w Śremie, a 8 listopada kolejna, tym razem w Starej Strzelnicy w Zbrudzewie. Przez kilka lat Stara Strzelnica w Zbrudzewie była miejscem spoczynku dwunastu mieszkańców Śremu, dopiero wiosną 1945 roku dokonano ekshumacji, a ciała pochowano na cmentarzu farnym we wspólnej mogile wraz z rozstrzelanymi 20 października 1939 roku.

Przyszliśmy dzisiaj, 8 listopada, do Starej Strzelnicy w Zbrudzewie w 86. rocznicę potajemnej zbrodni, jakiej dokonali tutaj niemieccy okupanci na obywatelach polskich, mieszkańcach Śremu i okolic. Nie byli oni przypadkowymi ofiarami działań wojennych, ale raczej ich śmierć nosi znamiona wyraźnej zemsty.
Hitlerowcy dobrze znali stosunek przyszłych ofiar do niemieckich grup dywersyjnych i niemieckiego żywiołu. Niemieckie grupy egzekucyjne działające pod osłoną Wehrmachtu pacyfikowały Pomorze i Wielkopolskę, aresztując, a następnie mordując nieprzychylnych Niemcom obywateli polskich. 20 października na Śremskim Rynku spektakularnie rozstrzelano 19 śremian. 8 listopada zabito i zakopano w grobowych dołach 12 następnych Polaków. Byli to: Wacław Balcerkowski – kowal, Józef Cieślak – robotnik, Władysław Janicki – kupiec, Władysław Łaznowski – robotnik, Wawrzyn Migdał – robotnik, Teodor Piechocki – krawiec, Stanisław Przybylski – robotnik, Konrad Ronkę – kupiec, Paweł Szarata – robotnik, Czesław Szymaniak – robotnik, Stanisław Wojciechowski – szklarz, Teodor Żelba – robotnik, Cześć ich pamięci.

W sobotniej uroczystości zorganizowanej przez Muzeum Śremskie wzięli udział samorządowcy, reprezentanci organizacji, a także uczniowie szkoły w Zbrudzewie.